Φυσιολογία φυλλοβόλων οπωροφόρων: Φθινοπωρινή φυλλόπτωση

Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2022 17:26
Φυσιολογία φυλλοβόλων οπωροφόρων: Φθινοπωρινή φυλλόπτωση

Κωνσταντίνος Καζαντζής ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ» Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας

Στα φυλλοβόλα οπωροφόρα συντελείται η διαδικασία της “εποχικής γήρανσης των φύλλων” ως αντίδραση των δένδρων στη μείωση της διάρκειας της ημέρας και τις χαμηλές θερμοκρασίες που επέρχονται κατά το Φθινόπωρο. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η πτώση των φύλλων σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα 15-30 ημερών, έτσι ώστε κατά το στάδιο του χειμερινού ληθάργου τα δένδρα να είναι τελείως απογυμνωμένα από φύλλα.

Η εποχική γήρανση των φύλλωνεκτυλίσσεται σε τρεις φάσεις:

  • Τη “φάση έναρξης”, όπου το φύλλο λαμβάνει περιβαλλοντικά σήματα και ξεκινά μια φθίνουσα πορεία για τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, με κατάληξη το φύλλο να μεταβάλλεται από αποδέκτης σε πηγή αζώτου.
  • Τη “φάση εκφυλισμού”, όπου πραγματοποιείται το μεγαλύτερο μέρος της αυτόλυσης των μακρομορίων και των κυτταρικών οργανιδίων του φύλλου.
  • Την “τελική φάση”, όπου ολοκληρώνεται η αυτόλυση και ξεκινά ο κυτταρικός διαχωρισμός στη ζώνη αποκοπής, με αποτέλεσμα την φυλλόπτωση.

Η αποκοπή των φύλλων από τους βλαστούς γίνεται σε συγκεκριμένες κυτταρικές στοιβάδες που εντοπίζονται κοντά στη βάση του μίσχου που ονομάζονται “ζώνες αποκοπής”.

Η διαδικασία της αποκοπής του φύλλουείναι συνυφασμένη με τις αλληλεπιδράσεις ισορροπιών εμφάνισης στα φύλλα, αυξίνης και αιθυλενίου και μπορεί να διακριθεί σε τρεις φάσεις:

  • Τη “φάση διατήρησης του φύλλου”, όπου τα υψηλά επίπεδα παρουσίας αυξίνης στο φύλλο, μειώνουν την ευαισθησία της ζώνης αποκοπής στο αιθυλένιο, κρατώντας το φύλλο στη φυσική του θέση.
  • Τη “φάση επαγωγής της αποκοπής”, όπου η μείωση των επιπέδων παρουσίας αυξίνης στο φύλλο λόγω γήρανσης, αυξάνει την ευαισθησία της ζώνης αποκοπής στο ενδογενές αιθυλένιο οπότε ξεκινά η διαδικασία αποκοπής.
  • Τη “φάση αποκοπής”, όπου τα ευαισθητοποιημένα κύτταρα της ζώνης αποκοπής επηρεάζονται από το αιθυλένιο, συνθέτουν ένζυμα αποικοδόμησης των κυτταρικών τοιχωμάτων με αποτέλεσμα τον κυτταρικό διαχωρισμό και την πτώση του φύλλου.