Βασικές γνώσεις ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων από ηλεκτρολόγο στην Αγία Παρασκευή.

Αγωγοί, ασφάλειες, πρίζες και γειώσεις. Λέξεις που όλοι έχουμε ακούσει αλλά λίγοι είναι αυτοί που πραγματικά γνωρίζουν πόσο σημαντικά εξαρτήματα είναι σε μια ηλεκτρολογική εγκατάσταση. Αυτό το άρθρο σκοπό έχει να μας προσφέρει την βασική γνώση για τα ηλεκτρολογικά στο σπίτι μας. ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Επ' ουδενί μην πάρετε ένα κατσαβίδι και αρχίσετε να ξεβιδώνετε ηλεκτρικούς πίνακες και πρίζες, ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας παραμονεύει.

Σε κάθε κατοικία ή διαμέρισμα, η ηλεκτρική εγκατάσταση ξεκινά από ορισμένα όργανα ελέγχου και ασφάλειας που είναι εγκατεστημένα συνήθως σ' ένα εντοιχισμένο κουτί. Το κουτί αυτό γνωστό με το όνομα «ηλεκτρικός πίνακας» έχει τέτοιες διαστάσεις ώστε να χωρά τις μονάδες ασφαλειών, διακοπτών ή άλλων στοιχείων που θα εγκατασταθούν μέσα σ' αυτό. Οι τυποποιημένοι σύγχρονοι πίνακες είναι μεταλλικοί και έχουν τα ακόλουθα γενικά στοιχεία:
• Βάθος εντοιχισμού 80-110 χιλ.
• Σύστημα μανδάλωσης των μονάδων με ράγα
• Διπλή μόνωση
• Αντοχή στο χτύπημα
• Κάλυμμα των οργάνων
• Πόρτα που ανοίγει δεξιά ή αριστερά και που μπορεί να είναι πλαστική διαφανής.

Ο Κ.Ε.Η.Ε. αναφέρει και όλες τις άλλες προδιαγραφές που είναι απαραίτητο να τηρούνται στην εγκατάσταση των ηλεκτρικών πινάκων. Το πρώτο στοιχείο που περιέχεται στον πίνακα και συνδέεται με την κεντρική γραμμή είναι ο κεντρικός διακόπτης. Αυτός μπορεί να είναι πλήκτρου ή γενικά αποζευκτικός σε τιμή έντασης λειτουργίας που να ταιριάζει στην ονομαστική ένταση λειτουργίας της εγκατάστασης. Ο αποζευκτικός διακόπτης μπορεί να είναι μονοφασικός ή τριφασικός ανάλογα με το είδος των κυκλωμάτων. Ακολουθεί η γενική ασφάλεια της οποίας ο ρόλος είναι:
• Η διακοπή του ρεύματος σ' ότι σχετίζεται με το σύνολο της εγκατάστασης
• Να επιβλέπει την ισχύ που χρησιμοποιείται, ώστε να μην ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια
• Να διακόπτει το ρεύμα όταν συμβεί βραχυκύκλωμα.

Η γενική ασφάλεια χαρακτηρίζεται από την ονομαστική της ένταση. Ως τάση λειτουργίας θεωρούνται τα 500V. Κάθε ασφάλεια λειτουργεί, δηλαδή καίγεται το νήμα της που είναι στο φυσίγγι και διακόπτει το ρεύμα της εγκατάστασης, με βάση μια χαρακτηριστική καμπύλη «Έντασης βραχυκυκλώματος - Χρόνου τήξης» που δίνεται από τον κατασκευαστή. Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση βραχυκυκλώματος τόσο πιο γρήγορα γίνεται η διακοπή. Σε κάθε κύκλωμα που φεύγει από τον πίνακα υπάρχει συνήθως ένας αυτόματος διακόπτης που προστατεύει τους αγωγούς των εγκαταστάσεων από υπερένταση και βραχυκύκλωμα. Οι αυτόματοι διακόπτες περιέχουν θερμικό (διμεταλλικό) και μαγνητική προστασία (πηνίο βραχυκυκλώματος). Το διμεταλλικό διακόπτει το ρεύμα σε περίπτωση υπερέντασης. Ο χρόνος μετά τον οποίο γίνεται διακοπή του ρεύματος εξαρτάται από τη χαρακτηριστική καμπύλη απόζευξης. Το πηνίο βραχυκυκλώματος διακόπτει σχεδόν ακαριαία σε περίπτωση βραχυκυκλώματος. Ο χρόνος είναι 1 χιλ. του δευτερολέπτου. Οι αυτόματοι μπορεί να είναι μονοφασικοί ή τριφασικοί. Αν ο πίνακας περιλαμβάνει διακόπτη διαφυγής ή διαρροής (διαφορική προστασία) τότε η προστασία αυτή παίζει ένα ιδιαίτερο ρόλο εξασφαλίζοντας προστασία από έμμεση επαφή τόσο για ολόκληρη την εγκατάσταση όσο και για μεμονωμένα μέρη της. Στην περίπτωση αυτή η εγκατάσταση πρέπει να είναι εφοδιασμένη με σωστή γείωση. Η μέγιστη τιμή της αντίστασης γείωσης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις τιμές που καθορίζονται από τον κατασκευαστή του διακόπτη διαφυγής. Ο διακόπτης διαφυγής λειτουργεί αυτόματα και διακόπτει το ρεύμα όταν, μεταλλικό μέρος μιας γειωμένης ηλεκτρικής συσκευής, τεθεί τυχαία υπό τάση. Το σύστημα του διακόπτη διαρροής είναι απλό. Η μεταλλική επιφάνεια των συσκευών συνδέεται με τη γη, με έναν αγωγό που ονομάζεται «αγωγός προστασίας». Το σύστημα τροφοδότησης κάθε ηλεκτρικής συσκευής περιλαμβάνει έναν τρίτο αγωγό που σύμφωνα με τον κανονισμό είναι δίχρωμος (πράσινο/κίτρινο). Στην περίπτωση που το μεταλλικό κάλυμμα μιας συσκευής κάνει επαφή με ρεύμα εξαιτίας κάποιου προβλήματος στη μόνωση, τότε ο αγωγός προστασίας διοχετεύει το ρεύμα στη γη. Η διαφορική ασφάλεια αντιλαμβάνεται τί συμβαίνει και διακόπτει το ρεύμα. Όταν γίνεται η συμφωνία ανάθεσης της κατασκευής της ηλεκτρικής εγκατάστασης θα πρέπει να μπαίνει ιδιαίτερος όρος ώστε να εγκαθίσταται σύστημα διακόπτη διαρροής.
Ακόμη θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς ότι δε θα υπάρχουν στην ηλεκτρική εγκατάσταση πρίζες χωρίς γείωση. Αν υπάρχει γείωση στις πρίζες αλλά δεν έχει εγκατασταθεί αυτόματος διακόπτης διαρροής τότε δε διακόπτεται το ρεύμα σε περίπτωση ανωμαλίας και συνεπώς υπάρχει κίνδυνος για τα άτομα που θα έρθουν σε επαφή με την τάση. Στους ηλεκτρικούς πίνακες περιλαμβάνονται επίσης και διάφορες ενδεικτικές λυχνίες, χρονοδιακόπτες κτλ.

ΟΙ ΑΓΩΓΟΙ

Δεν αρκεί μόνο να διατίθενται στο μετρητή και στον κεντρικό πίνακα οι ασφάλειες που μπορούν να δώσουν ικανοποιητική ισχύ ρεύματος για τις συσκευές. Πρέπει και τα ηλεκτρικά κυκλώματα να είναι προσαρμοσμένα στην ισχύ των συσκευών που θα τροφοδοτήσουν, με τις σωστές διατομές αγωγών, με τις κατάλληλες πρίζες και τους σωστούς μερικούς διακόπτες. Η διατομή των χάλκινων αγωγών της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης πρέπει να εξασφαλίζει την ένταση συνεχούς λειτουργίας των συσκευών που συνδέονται σ' αυτούς χωρίς οι αγωγοί να υπερθερμαίνονται. Όσο πιο μεγάλη είναι η ένταση ρεύματος που περνά από ένα καλώδιο, τόσο πιο μεγάλη θα πρέπει να είναι η διατομή του. Είναι επίσης θέμα ασφάλειας έναντι πυρκαγιάς. Αν ο αγωγός είναι πολύ λεπτός για την ισχύ της συσκευής που τροφοδοτεί, τότε υπάρχει κίνδυνος υπερθέρμανσης με πιθανότητα να προκληθεί πυρκαγιά. Μια σωστή ηλεκτρική εγκατάσταση μιας μικρής κατοικίας ή ενός διαμερίσματος στην Αγία Παρασκευή πρέπει να έχει τις διατομές αγωγών όπως ορίζονται από τις ανάγκες χρήσης και αντίστοιχα πρέπει να προσαρμόζονται και οι ασφάλειες ή οι αυτόματοι διακόπτες. Όταν πρόκειται να συνδεθούν στην εγκατάσταση νέες ηλεκτρικές οικιακές συσκευές ή ανακαινίζεται η ηλεκτρική εγκατάσταση, ο ηλεκτρολόγος στην Αγία Παρασκευή πρέπει να ακολουθεί ορισμένους κανόνες. Θα είστε έτσι σίγουροι ότι διαθέτετε σε κάθε διαμέρισμα ικανοποιητική εγκατάσταση, όσον αφορά την προστασία. Η εγκατάσταση πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στον αριθμό και το είδος των ηλεκτρικών συσκευών που διαθέτει κάθε σύγχρονο σπίτι. Δε θα υπάρχουν, δυσάρεστες εκπλήξεις και δαπανηρές επεκτάσεις της εγκατάστασης, κάθε φορά που θα πρόκειται να συνδεθεί μια νέα συσκευή.

ΠΡΙΖΕΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Δεν μπορούμε να βάλουμε οποιαδήποτε συσκευή σε οποιαδήποτε πρίζα. Κάθε πρίζα, όπως και κάθε καλώδιο, δεν μπορεί να δεχτεί παρά μια ορισμένη ένταση ρεύματος, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος υπερθέρμανσης. Πέρα από' αυτό το σημείο, η πρίζα καίγεται. Οι πρίζες που συναντιούνται συχνότερα στις οικιακές εγκαταστάσεις, είναι των 10/16 αμπέρ των 20 και των 32 αμπέρ. Οι πρίζες των 6 αμπέρ αν και ήταν πολύ διαδεδομένες στις παλιές κατοικίες, δεν χρησιμοποιούνται στα νέα σπίτια. Είναι αμφισβητήσιμης ποιότητας και δεν επιτρέπουν παρά μόνον την τροφοδότηση μικρών συσκευών. Έχουν αντικατασταθεί με τις πρίζες 10/16 αμπέρ, που μπορούν να τροφοδοτήσουν εξίσου καλά λάμπες και συσκευές μεσαίας και μικρής ισχύος, έως 3500W στα 220V. Έχουν ελαστικές οπές που μπορούν να δεχθούν φις διαφόρων ισχύων, χωρίς τον κίνδυνο κακής επαφής. Οι πρίζες αυτές μπορούν να αντικαταστήσουν τις πρίζες 6Α στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις. Απαραίτητο είναι να αντικατασταθούν και οι αγωγοί τροφοδότησης που ήταν 1,5 τ.χλ. με αγωγούς διατομής 2,5 τ.χλ. Για τις συσκευές μεγάλης ισχύος όπως η ηλεκτρική κουζίνα ή ο ηλεκτρικός φούρνος, θα χρησιμοποιηθούν κυτία διασύνδεσης 32Α με γείωση, μια πρίζα με γείωση 16 ή 20 αμπέρ, για ανεξάρτητο φούρνο, μια πρίζα με γείωση 16 ή 20 αμπέρ, για το πλυντήριο.

ΓΕΙΩΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

Γενικά, όλες οι ηλεκτρικές οικιακές συσκευές που φέρουν μεταλλικό κάλυμμα όπως είναι το ψυγείο, το πλυντήριο, το πλυντήριο πιάτων, η κουζίνα κτλ., πρέπει να είναι γειωμένες. Το ίδιο ισχύει για τις ηλεκτρικές πρίζες που πρέπει όλες να έχουν θέση γείωσης. Σε αυτές τις πρίζες μπαίνουν συσκευές εξοπλισμένες με διάταξη γείωσης δηλαδή που έχουν θέση γείωσης στη συσκευή και σύστημα τροφοδότησης τριών αγωγών και φις με γείωση. Η αναγκαιότητα της γείωσης εξαρτάται από τον τύπο του χώρου. Ωστόσο οι φορητές ηλεκτρικές συσκευές που έχουν επίπεδο φις με δύο άκρες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κουζίνα, στο μπάνιο και σε κάθε πλακόστρωτο χώρο, όταν είναι στεγανές, και όταν οι οι άκρες τους είναι καλυμμένες με μονωτικό π.χ. πλαστικό. Στην αντίθετη περίπτωση, συσκευές όπως το σίδερο ή ο βραστήρας, χρησιμοποιούνται μόνο σε χώρους με μονωτικό έδαφος π.χ. παρκέ, μοκέτα.

Η ΓΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΜΟΝΩΣΗΣ

Όπως αναφέρθηκε, σύμφωνα με τον Κ.Ε.Η.Ε. όλες οι εγκαταστάσεις υποχρεωτικά, είναι εφοδιασμένες με σύνδεση γείωσης. Ο κανονισμός αναφέρει τον τρόπο γείωσης. Δεν αρκεί δηλαδή να μπει στο έδαφος ένας πάσσαλος σε βάθος 2,5 μέτρων, για να έχουμε καλή γείωση. Η ποιότητα της γείωσης εξαρτάται από τις διαστάσεις του και το έδαφος στο οποίο θα εγκατασταθεί. Ορισμένα εδάφη, όπως οι ασβεστόλιθοι, έχουν μεγαλύτερη αντίσταση και διοχετεύουν το ρεύμα λιγότερο καλά, από άλλα. Είναι λοιπόν σημαντικό, να μετρηθεί η γείωση, πριν από τη χρήση της. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται το Ωμόμετρο, που είναι μηχάνημα μέτρησης της ηλεκτρικής αντίστασης γείωσης και που θα πρέπει να διαθέτει κάθε εγκαταστάτης. Ο Κανονισμός δίνει τιμές της αντίστασης του εδάφους σε μια σωστή γείωση. Οι τιμές αυτές πρέπει να καλύπτουν και την τιμή που καθορίζει και ο κατασκευαστής του διακόπτη διαρροής. Εκτός απ' αυτή τη μέτρηση θα πρέπει να ελεγχθούν με το Ωμόμετρο οι αντιστάσεις μόνωσης των αγωγών ως προς την γη - που πρέπει να είναι 250.000 Ωμ για τάση ως προς γη μέχρι 250 Βολτ και 500.000 Ωμ για τάση μέχρι 500 Βολτ.

Ακόμη πρέπει να μετρηθούν οι αντιστάσεις μόνωσης μεταξύ των αγωγών, να γίνει έλεγχος σταθερών και κινητών συσκευών, έλεγχος σωστής σύνδεσης των διακοπτών και τέλος έλεγχος συνέχειας της γείωσης και των αγωγών. Ιδιαίτερη σημασία στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις των κατοικιών έχουν οι υγροί χώροι όπως π.χ. τα μπάνια.